Tại các đô thị lớn giao thông đông đúc là điều không thể tránh khỏi. Mật độ giao thông dày không chỉ cản trở quá trình lưu thông của xe cộ mà còn khiến chúng ta hít thụ động những loại khí thải và bụi siêu nhỏ, gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe.

Bạn đã bao giờ đặt cho mình câu hỏi: Trung bình 30 phút lưu thông trên đường, mỗi người sẽ hít thụ động những loại khí thải độc hại gì? Chúng gây ảnh hưởng ngắn hạn và dài hạn như thế nào đến sức khỏe chúng ta? 

 

Hoạt động giao thông tại các đô thị lớn đang gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí. Ảnh mang tính minh họa/Nguồn: Psychologytoday.com. 

Theo báo cáo của Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) vào cuối năm 2016, có những thời điểm lượng bụi PM2.5 (loại bụi nguy hiểm nhất, có thể thẩm thấu, hấp thụ vào máu) ở Hà Nội là 50,5µg/m3, cao gấp đôi so với quy chuẩn quốc gia (25µg/m3), gấp đôi số liệu của thành phố Hồ Chí Minh (28,23µg/m3) và gấp 5 lần so với ngưỡng trung bình năm theo hướng dẫn khuyến nghị của tổ chức Y tế Thế giới (WHO) (là 10µg/m3).

Như vậy, xét về hàm lượng bụi PM2.5 trong một số thời điểm, chỉ số ô nhiễm của Hà Nội chỉ đứng sau thủ đô New Delhi của Ấn Độ (124µg/m3

Ngoài ra, theo kết quả báo cáo của Tổng cục Môi trường năm 2015, ở khu vực đô thị, nguồn gốc phát sinh các loại khí NOx (NO2, NO), SO2, và CO chủ yếu từ hoạt động giao thông.

Việc đốt cháy không hoàn toàn xăng dầu còn dẫn tới việc phát sinh các khí VOCs (là các chất lỏng hay chất rắn có chứa cacbon hữu cơ rất dễ bay hơi).

 

Ảnh gốc: BusinessCar/Trình bày ảnh: MQ. 

Nguồn gốc các chất thải từ hoạt động giao thông và tác hại cụ thể của chúng, cụ thể như sau:

1. Bụi PM2.5 hoặc PM10 là những chỉ số về chất lượng không khí, chỉ kích thước và mật độ những hạt trôi nổi trong không khí. Với bụi PM2.5 là các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 µm (micromet); bụi PM10 là các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 10 µm.

Trong đó, theo nghiên cứu khoa học, những hạt có đường kính bé hơn 10 µm là những hạt có thể bị con người hít vào khi thở, chúng sẽ tích tụ trên phổi, gây ra nguy hại cho sức khỏe con người. Những hạt có đường kính bé hơn 2,5µm là những hạt đặc biệt nguy hiểm bởi vì chúng xâm nhập trực tiếp vào các túi phổi.

Tác hại: Hít phải bụi siêu vi này thường xuyên sẽ làm giảm chức năng phổi, gây các bệnh hen suyễn, bệnh tim. Cơ quan bảo vệ Môi sinh Mỹ (EPA) còn nhận định, hạt PM2.5 chứa nhiều hạt kim loại còn có khả năng gây ung thư và đột biến gen cho thế hệ con cháu.

 

2. VOCs là tên gọi chung các chất lỏng hay chất rắn có chứa cacbon hữu cơ rất dễ bay hơi, một số chất thông dụng như acetone, ethyl acetate, methyl axetat…

Tác hại: Chúng ít gây độc mãn tính mà chủ yếu gây độc cấp tính như chóng mặt, say nôn, sưng mắt, co giật, ngạt, viêm phổi. Chỉ một số ít chất có khả năng gây độc mãn tính thì có thể gây ra ung thư máu , bệnh thần kinh.

 

VOCs gồm một số chất thông dụng như acetone, ethyl acetate, methyl axetat… Trình bày ảnh: MQ. 

3. CO (cacbonoxit) vào cơ thể qua đường hô hấp sẽ đi vào máu, chúng phản ứng với Hemoglobin (có trong hồng cầu) thành một cấu trúc bền vững nhưng không có khả năng tải ôxy, khiến cho cơ thể bị ngạt.

Tác hại: Nếu lượng CO hít phải lớn, sẽ có cảm giác đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi. Nếu CO nhiều, có thể bất tỉnh hoặc chết ngạt rất nhanh.

4. Khí SO2 (lưu huỳnh dioxit) vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc hoà tan với nước bọt, từ đó qua đường tiêu hoá để ngấm vào máu. SO2 có thể kết hợp với các hạt nước nhỏ hoặc bụi ẩm để tạo thành các hạt axít H2SO4 nhỏ li ti, xâm nhập qua phổi vào hệ thống bạch huyết.

Tác hại: Trong máu, SO2 tham gia nhiều phản ứng hoá học để làm giảm dự trữ kiềm trong máu gây rối loạn chuyển hoá đường và protêin, gây thiếu vitamin B và C, tạo ra methemoglobine để chuyển Fe2+ (hoà tan) thành Fe3+ (kết tủa) gây tắc nghẽn mạch máu cũng như làm giảm khả năng vận chuyển ôxy của hồng cầu, gây co hẹp dây thanh quản, khó thở.

5. NOx (Oxit nitơ) có nhiều dạng như NO, NO2. Do ôxy hoá không hoàn toàn nên nhiều dạng oxit nitơ có hoá trị khác nhau hay đi cùng nhau, được gọi chung là NOx.

Tác hại: Có độc tính cao nhất là NO2, khi chỉ tiếp xúc trong vài phút với nồng độ NO2 trong không khí 5 phần triệu đã có thể gây ảnh hưởng xấu đến phổi.

Tiếp xúc vài giờ với không khí có nồng độ NO2 khoảng 15-20 phần triệu có thể gây nguy hiểm cho phổi, tim, gan; nồng độ NO2 trong không khí 1% có thể gây tử vong trong vài phút.

Bên cạnh đấy, NOx bị ôxy hoá dưới ánh sáng Mặt trời có thể tạo khí Ôzôn gây chảy nước mắt và mẩn ngứa da. NOx cũng góp phần gây bệnh hen, thậm chí ung thư phổi , làm hỏng khí quản.

 

Boneco cung cấp giải pháp không khí sạch từ Thụy Sĩ đến với ngôi nhà của bạn. Vì một thế giới xanh sạch, không ô nhiễm, hãy hiểu biết hơn và gia tăng ý thức bảo vệ môi trường!

Xem thêm: