Không khí trong nhà là “thủ phạm thầm lặng” gây ra hàng triệu ca tử vong mỗi năm
Theo WHO, mỗi năm có khoảng 3,2 triệu người tử vong sớm do ô nhiễm không khí trong nhà, nguyên nhân chủ yếu là do việc sử dụng nhiên liệu rắn (gỗ, than, dầu) trong nấu nướng, sưởi ấm… Trong khi đó, ô nhiễm ngoài trời gây ra khoảng 4,2 triệu ca tử vong mỗi năm. Tổng cộng hai nguồn này gây ra 6,7 triệu ca tử vong toàn cầu. Điều này có nghĩa là bệnh tật vì không khí trong nhà chiếm gần một nửa tổng số ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí, một con số khiến nhiều người phải giật mình.
(6).jpg)
Chúng ta dành 90% thời gian trong không gian kín, nơi phơi nhiễm cao nhất
Một trong những lý do khiến WHO đặc biệt nhấn mạnh đến không khí trong nhà là bởi trung bình mỗi người dành khoảng 90% thời gian trong không gian kín, bao gồm nhà ở, văn phòng, trường học, trung tâm thương mại... Điều này khiến khả năng phơi nhiễm với các chất ô nhiễm trong nhà cao hơn nhiều so với ngoài trời. Trong khi với ô nhiễm ngoài trời, chúng ta có thể chủ động tránh bằng cách đóng cửa, đeo khẩu trang, hoặc hạn chế ra đường vào giờ cao điểm thì ô nhiễm trong nhà lại diễn ra âm thầm và liên tục ngay tại nơi bạn sinh hoạt hằng ngày.
Nồng độ chất ô nhiễm trong nhà thường cao gấp 2-4 lần ngoài trời
Nhiều người nghĩ rằng đóng kín cửa sẽ giúp tránh được ô nhiễm. Tuy nhiên, các nghiên cứu từ MDPI và các tổ chức môi trường cho thấy thực tế hoàn toàn ngược lại. Nồng độ bụi mịn PM2.5 trong nhà thường cao hơn ngoài trời từ 2-4 lần, đặc biệt tại các đô thị lớn. Ở một số khu vực, mức PM2.5 trong nhà có thể vượt ngưỡng 15 µg/m³ so với ngoài trời, do tích tụ lâu ngày mà không có thông gió hoặc thiết bị lọc khí phù hợp. Ngay cả các hoạt động tưởng chừng như vô hại như nấu ăn, hút bụi, sử dụng nước hoa xịt phòng, sơn tường, nội thất mới... cũng thải ra hàng loạt khí VOCs độc hại, tích tụ trong không khí.
Nguồn ô nhiễm nội sinh trong nhà rất đa dạng và nguy hiểm
(4).jpg)
Không khí trong nhà không chỉ nhiễm bẩn từ ngoài vào, mà còn được “nuôi dưỡng” bởi hàng loạt nguồn gây ô nhiễm nội sinh. Bếp gas, lò than, lò sưởi thải ra khí CO, NO₂ và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs). Theo một nghiên cứu tại châu Âu, việc sử dụng bếp gas tại nhà gây ra tới 40.000 ca tử vong mỗi năm. Các sản phẩm như nến thơm, bình xịt phòng, chất tẩy rửa, tinh dầu kém chất lượng cũng sinh ra formaldehyde, benzene những chất gây kích ứng và có thể dẫn đến ung thư. Ngoài ra, bụi mịn, nấm mốc, lông thú cưng, mạt bụi… đều là những tác nhân gây dị ứng, hen suyễn và tổn thương hệ hô hấp, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người già.
Trẻ nhỏ sống trong môi trường có nồng độ NO₂, CO cao đặc biệt gần bếp gas, lò củi có nguy cơ cao mắc các bệnh viêm phế quản, suy giảm chức năng phổi và hen suyễn, theo các nghiên cứu tại Đông Nam Á. WHO cũng cảnh báo rằng ô nhiễm không khí trong nhà là nguyên nhân chính gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), đột quỵ, ung thư phổi và bệnh tim mạch. Không chỉ gây tử vong sớm, ô nhiễm còn làm mất đi gần 86 triệu năm sống khỏe mạnh (DALYs) mỗi năm, một thiệt hại khủng khiếp cho chất lượng sống của toàn xã hội.
Ô nhiễm xuyên tường: khói cháy rừng, khói bụi lọt vào nhà
Các đợt cháy rừng khiến PM2.5 thâm nhập sâu vào không gian kín. Báo Washington Post khẳng định có tới 1/8 dân số toàn cầu chịu trình độ phơi nhiễm indoor tương đương ngoài trời khi xảy ra cháy rừng. Thực trạng này nhấn mạnh rằng ngay cả môi trường kín cũng không tránh nổi ảnh hưởng ngoài trời, nếu không được bảo vệ đúng cách.
Giải pháp: Chủ động kiểm soát không khí trong nhà để bảo vệ sức khỏe lâu dài
Không giống với không khí ngoài trời nơi chúng ta ít có khả năng can thiệp thì không khí trong nhà là môi trường có thể kiểm soát được, nếu bạn áp dụng đúng cách. WHO khuyến nghị các biện pháp như:
-
Thông gió thường xuyên và đúng cách, nhất là khi nấu ăn hoặc dùng hóa chất.
-
Hạn chế sử dụng bếp gas, nến thơm, bình xịt phòng và chất tẩy mạnh.
-
Sử dụng máy lọc không khí đạt chuẩn với màng lọc HEPA H13 và than hoạt tính, giúp loại bỏ bụi mịn, VOCs và mùi khó chịu.
-
Duy trì độ ẩm lý tưởng (40-60%) bằng máy tạo ẩm để ngăn ngừa vi khuẩn, virus lây lan và giảm triệu chứng khô mũi, dị ứng.
-
Trang bị thiết bị đo chất lượng không khí, theo dõi chỉ số PM2.5, VOC, nhiệt độ và độ ẩm để kiểm soát không khí chủ động theo thời gian thực.
(4).jpg)
Từ những dữ liệu cảnh báo của WHO đến các bằng chứng khoa học đã được kiểm chứng, có thể thấy rằng: kiểm soát chất lượng không khí trong nhà không chỉ là hành động khôn ngoan, mà còn là yếu tố sống còn để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho gia đình bạn. Đừng đợi đến khi có bệnh mới bắt đầu xử lý hãy chủ động ngay từ hôm nay.
Boneco Việt Nam tự hào đồng hành cùng hàng triệu gia đình Việt trong hành trình xây dựng không gian sống sạch - khỏe - an toàn với các giải pháp máy lọc không khí, máy tạo ẩm, thiết bị đo chất lượng đạt chuẩn Thụy Sĩ. Liên hệ ngay với chuyên gia Boneco để được tư vấn giải pháp phù hợp nhất cho không gian sống của bạn!
