VOC (Volatile Organic Compounds - các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi) là nhóm hóa chất bay hơi ở nhiệt độ phòng. Chúng có mặt ở khắp nơi: từ sơn tường, nệm sofa, đến nước hoa, sữa tắm, dầu gội...
Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), không khí trong nhà có thể chứa nồng độ VOC cao gấp 2-5 lần ngoài trời. Trong một số trường hợp đặc biệt, nồng độ này có thể vượt quá 100 lần.
VOC có thể gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe: kích ứng hô hấp, đau đầu, dị ứng, tổn thương gan, thậm chí ung thư nếu phơi nhiễm lâu dài.
Vậy tại sao người đang sống trong căn hộ đẹp đẽ, dùng mỹ phẩm hàng ngày lại có thể đang "hít" chất độc từng giờ? Câu trả lời nằm ở nguồn VOC quanh bạn.
Những nguồn VOC phổ biến trong nhà
Nội thất
(9).jpg)
Khi bạn bước vào một căn nhà mới với mùi sơn thơm nồng hay cảm giác "nội thất mới", thực ra bạn đang hít vào hàng trăm loại VOC, chẳng hạn:
Sơn tường, keo dán chứa formaldehyde, toluene gây ung thư, dị ứng, đau đầu, rối loạn thần kinh
Formaldehyde có trong gỗ công nghiệp (MDF, HDF) gây ung thư mũi, kích ứng da
Thảm trải nền có styrene, ethylbenzene gây tổn thương gan, ảnh hưởng hô hấp
Sofa, nệm mút có chứa acetone, xylene có thể gây nhức đầu, chóng mặt, viêm đường hô hấp
Theo nghiên cứu từ Đại học Harvard (2022), một phòng ngủ mới được lắp nội thất MDF và dùng sơn gốc dầu có thể tăng nồng độ formaldehyde lên đến 300-500 µg/m³, trong khi giới hạn an toàn WHO chỉ là 100 µg/m³ trong 30 phút.
Mỹ phẩm
Nước hoa, xịt tóc, kem dưỡng, gel khử mùi... đều là nguồn phát thải VOC đáng kể.
Một nghiên cứu từ Environmental Science & Technology (2021) cho biết các sản phẩm chăm sóc cá nhân chiếm tới 50% phát thải VOC trong môi trường đô thị hiện đại, tương đương khí thải ô tô tại một số thành phố lớn.
(7).jpg)
VOC ảnh hưởng đến sức khỏe ra sao?
VOC không chỉ ảnh hưởng tức thời mà còn gây tác hại mãn tính, đặc biệt với người cao tuổi, trẻ em, người bị hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng.
Ảnh hưởng ngắn hạn
Kích ứng mũi, họng, mắt.
Nhức đầu, mệt mỏi, chóng mặt.
Khó thở, đặc biệt ở người bị hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng.
(3).jpg)
Ảnh hưởng dài hạn (phơi nhiễm mãn tính)
Ung thư (formaldehyde là chất gây ung thư nhóm 1 - theo IARC/WHO).
Rối loạn thần kinh trung ương, giảm trí nhớ.
Suy giảm miễn dịch và rối loạn nội tiết.
Mức độ ô nhiễm VOC trong không khí trong nhà hiện nay
Con người hiện dành trên 90% thời gian ở trong không gian kín nhà ở, văn phòng, phòng gym, trung tâm thương mại... Điều này làm cho phơi nhiễm VOC trong nhà trở nên đáng lo ngại hơn bao giờ hết.
Làm sao để giảm VOC trong nhà hiệu quả?
Dưới đây là 5 biện pháp kiểm soát VOC bạn có thể áp dụng ngay hôm nay:
Chọn nội thất đạt chuẩn an toàn khí thải
Ưu tiên các sản phẩm có chứng nhận: GREENGUARD, CARB Phase 2 (California Air Resources Board) và Blue Angel (Đức)
Tránh gỗ ép không rõ nguồn gốc, sơn dầu rẻ tiền.
Hạn chế dùng mỹ phẩm chứa hóa chất bay hơi
Chọn sản phẩm hữu cơ, không mùi tổng hợp, không paraben hoặc formaldehyde releasers.
Tránh dùng nước hoa, xịt tóc trong phòng kín hoặc phòng có trẻ nhỏ.
Thông gió và tạo đối lưu khí chủ động
Mở cửa sổ, dùng quạt đối lưu (ví dụ: BONECO F230) để luân chuyển khí.
.jpg)
Thiết kế hệ thống thông gió cơ học (cửa gió tươi, quạt hút tuần hoàn).
Xem thêm: QUẠT ĐỐI LƯU BONECO F230
Trang bị máy lọc không khí có bộ lọc than hoạt tính
.jpg)
Màng lọc than hoạt tính (Activated Carbon Filter) là tiêu chuẩn vàng trong hấp phụ VOC.
Một số máy còn có công nghệ ion âm hoặc plasma, giúp phân hủy VOC ở cấp phân tử.
Nghiên cứu của Đại học Tokyo (2020) cho thấy máy lọc không khí tích hợp than hoạt tính có thể giảm đến 70-90% lượng formaldehyde và toluene trong phòng sau 2 giờ hoạt động.
Dòng máy lọc không khí BONECO P500 và P340 sử dụng màng than hoạt tính và màng HEPA, có thể lọc formaldehyde, toluene và mùi hiệu quả cao.
Xem thêm: Máy lọc không khí BONECO P340
Giữ độ ẩm ổn định 40-60%
Độ ẩm lý tưởng giúp màng nhầy hô hấp hoạt động tốt, bảo vệ cơ thể khỏi VOC xâm nhập.
Dùng máy tạo ẩm nếu phòng quá khô (dưới 40%).
.jpg)
VOC trong nội thất và mỹ phẩm không chỉ là nguy cơ tiềm ẩn, chúng đang hiện hữu trong từng hơi thở của chúng ta. Khi công nghệ và cuộc sống hiện đại mang lại sự tiện nghi, thì việc chủ động bảo vệ chất lượng không khí trong nhà trở thành trách nhiệm thiết yếu, đặc biệt với người tiêu dùng thông minh và người làm cha mẹ.
